Mô hình bảo hiến của Việt Nam là gì? Chức năng bảo hiến của Tòa án nhân dân được quy định như thế nào?

Nội dung chính

• Mô hình bảo hiến là gì? Mô hình bảo hiến của Việt Nam là gì?
• Chức năng bảo hiến của Tòa án nhân dân được quy định như thế nào?
• Chức năng Tòa án theo quy định hiện nay như thế nào?

Mô hình bảo hiến là gì? Mô hình bảo hiến của Việt Nam là gì?

Hiện nay, có khá nhiều thắc mắc về mô hình bảo hiến như: "Mô hình bảo hiến là gì? Mô hình bảo hiến của Việt Nam là gì?"

Để giải đáp những thắc mắc trên, theo dõi thông tin dưới đây:

"Mô hình bảo hiến là gì?"

Mô hình bảo hiến (hay còn gọi là cơ chế bảo hiến) là hệ thống tổ chức và hoạt động nhằm đảm bảo việc tuân thủ và bảo vệ hiến pháp trong một quốc gia. Mục đích chính của mô hình này là bảo vệ hiến pháp khỏi sự vi phạm của các cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân, và đảm bảo rằng mọi hành động, luật lệ được ban hành đều phải phù hợp với quy định của hiến pháp.

Có hai mô hình bảo hiến chính trên thế giới:

(1) Mô hình bảo hiến tập trung (mô hình châu Âu/Áo)

(2) Mô hình bảo hiến phân tán (mô hình Hoa Kỳ)

Đặc điểm nổi bật của mô hình bảo hiến:

Tính độc lập: Cơ quan bảo hiến cần phải hoạt động một cách độc lập với cơ quan lập pháp và hành pháp để đảm bảo việc kiểm soát và giám sát hiệu quả.

Tính hiệu lực: Các quyết định của cơ quan bảo hiến phải có giá trị bắt buộc thi hành đối với mọi tổ chức và cá nhân, bao gồm cả cơ quan nhà nước.

Kiểm soát quyền lực: Mô hình bảo hiến giúp ngăn chặn việc lạm quyền hoặc vi phạm quyền của công dân, đảm bảo sự phân quyền hợp lý giữa các cơ quan nhà nước.

"Mô hình bảo hiến của Việt Nam là gì?"

Mô hình bảo hiến của Việt Nam có đặc điểm riêng biệt, không hoàn toàn theo mô hình tập trung (châu Âu) hay mô hình phân tán (Hoa Kỳ), mà có những đặc điểm phù hợp với hệ thống chính trị của Việt Nam.

Điều 119 Hiến pháp năm 2013 xác định mô hình bảo hiến phi tập trung của Việt Nam với đặc điểm riêng biệt, không giống mô hình phi tập trung của Hoa Kỳ hay quốc gia nào khác. Hiến pháp là luật cơ bản, có hiệu lực cao nhất, và mọi văn bản pháp luật phải tuân thủ Hiến pháp. Mọi hành vi vi phạm Hiến pháp đều bị xử lý. Quốc hội, các cơ quan nhà nước và nhân dân đều có trách nhiệm bảo vệ Hiến pháp, và cơ chế bảo vệ Hiến pháp sẽ được quy định bởi luật.

Đặc điểm của mô hình bảo hiến ở Việt Nam:

Không có Tòa án Hiến pháp chuyên trách:

Việt Nam không có một Tòa án Hiến pháp độc lập như trong mô hình tập trung của châu Âu. Thay vào đó, nhiệm vụ bảo đảm tính hợp hiến của các văn bản pháp luật và hoạt động nhà nước thuộc về nhiều cơ quan khác nhau.

Vai trò của Quốc hội:

Quốc hội được xem là cơ quan có thẩm quyền cao nhất trong việc lập hiến và lập pháp. Quốc hội có quyền ban hành và sửa đổi Hiến pháp, đồng thời giám sát việc thực thi các luật pháp, nghị quyết do mình ban hành.

Tuy nhiên, Quốc hội cũng đóng vai trò là cơ quan bảo hiến, với nhiệm vụ giám sát việc thực hiện Hiến pháp, pháp luật, nhưng không thực hiện nhiệm vụ bảo hiến như Tòa án Hiến pháp ở các nước khác.

Vai trò của Ủy ban Thường vụ Quốc hội:

Khi phát hiện có mâu thuẫn, tranh chấp về tính hợp hiến của các văn bản pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội có quyền giải thích Hiến pháp và pháp luật, đồng thời xem xét, chỉnh sửa hoặc hủy bỏ các văn bản vi phạm.

Vai trò của Tòa án Nhân dân Tối cao:

Tòa án Nhân dân Tối cao có quyền giám sát, bảo vệ Hiến pháp và đảm bảo tính hợp pháp trong quá trình xét xử. Tuy nhiên, cơ quan này không có quyền hủy bỏ các văn bản luật vi hiến như mô hình tòa án hiến pháp chuyên biệt.

Vai trò của Chính phủ và các cơ quan khác:

Chính phủ và các cơ quan dưới quyền cũng có nhiệm vụ bảo đảm việc thực thi Hiến pháp và pháp luật. Bản thân các cơ quan hành chính phải hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và chịu sự giám sát của Quốc hội.

Thông tin tham khảo trên cung cấp về thắc mắc: "Mô hình bảo hiến là gì? Mô hình bảo hiến của Việt Nam là gì?"

Mô hình bảo hiến của Việt Nam là gì? Chức năng bảo hiến của Tòa án nhân dân được quy định như thế nào? (Hình từ Internet)

Chức năng bảo hiến của Tòa án nhân dân được quy định như thế nào?

Tại khoản 2 Điều 119 Hiến pháp năm 2013 quy định Quốc hội, các cơ quan nhà nước và nhân dân có trách nhiệm bảo vệ Hiến pháp, với cơ chế bảo vệ do luật định.

Theo đó, chủ thể bảo hiến ở Việt Nam rất rộng, bao gồm các cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp và toàn dân. Tuy nhiên, chỉ có Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội được Hiến pháp trực tiếp giao nhiệm vụ bảo hiến thông qua giám sát tối cao việc tuân thủ Hiến pháp (Điều 70, 74 Hiến pháp năm 2013).

Tòa án nhân dân cũng là chủ thể bảo vệ Hiến pháp. Theo khoản 2 Điều 119 Hiến pháp năm 2013, tất cả các Tòa án nhân dân đều có trách nhiệm bảo vệ Hiến pháp, không chỉ riêng Tòa án Nhân dân Tối cao. Nhiệm vụ của tòa án là bảo vệ công lý và quyền con người - các quyền được Hiến pháp ghi nhận và bảo đảm thực hiện.

Thông qua xét xử, tòa án bảo vệ quyền con người, đồng thời bảo vệ Hiến pháp.

*Lưu ý: Thông tin trên mang tính chất tham khảo

Chức năng Tòa án theo quy định hiện nay như thế nào?

Tại khoản 2 Điều 2 Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2014 quy định:

Tòa án nhân danh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam xét xử các vụ án hình sự, dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động, hành chính và giải quyết các việc khác theo quy định của pháp luật;

Xem xét đầy đủ, khách quan, toàn diện các tài liệu, chứng cứ đã được thu thập trong quá trình tố tụng;

Căn cứ vào kết quả tranh tụng ra bản án, quyết định việc có tội hoặc không có tội, áp dụng hoặc không áp dụng hình phạt, biện pháp tư pháp, quyết định về quyền và nghĩa vụ về tài sản, quyền nhân thân.

Bản án, quyết định của Tòa án nhân dân có hiệu lực pháp luật phải được cơ quan, tổ chức, cá nhân tôn trọng;

Cơ quan, tổ chức, cá nhân hữu quan phải nghiêm chỉnh chấp hành.